Triển khai Nghị định 116/2020/NĐ-CP về hỗ trợ sinh viên sư phạm: Không thực hiện được cơ chế đấu thầu và đặt hàng, còn vướng mắc với cơ chế giao nhiệm vụ.
Sau 3 năm triển khai Nghị định 116/2020/NĐ-CP về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên sư phạm, cùng với cơ chế giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu đào tạo giáo viên, kỳ vọng rằng vấn đề thiếu giáo viên cục bộ sẽ được giải quyết.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy không thực hiện được phương thức đấu thầu, chỉ có rất ít địa phương thực hiện đặt hàng đào tạo giáo viên, và cơ chế giao nhiệm vụ cũng đang gặp nhiều khó khăn.
Tính toán nguồn nhân lực lâu dài trong việc giao chỉ tiêu sư phạm
Trong kỳ tuyển sinh năm 2023, nhiều địa phương đã giảm quy mô hoạt động của các trường trực thuộc khi giao chỉ tiêu đào tạo sư phạm. Điều này đòi hỏi phải tính đến nguồn nhân lực lâu dài.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Viết Báu, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Hồng Đức, trong cuộc trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, đã cho biết rằng việc đặt hàng hoặc giao nhiệm vụ đào tạo giáo viên theo Nghị định 116 vẫn còn nhiều vướng mắc cần được giải quyết.
 |
| Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Viết Báu, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Hồng Đức. |
Thứ nhất, kinh phí để thực hiện Nghị định 116 chiếm tỷ trọng đáng kể trong ngân sách của địa phương. Trong năm 2021 và năm 2022, Trường Đại học Hồng Đức đã phải đảm nhận hơn 1000 chỉ tiêu nhóm ngành đào tạo giáo viên hàng năm.
Đồng thời, vấn đề bố trí việc làm cho sinh viên sư phạm theo quy định của Nghị định 116 cũng trở thành một thách thức lớn đối với các tỉnh/thành phố. Điều này tạo áp lực đáng kể cho các tỉnh/thành phố khi giao nhiệm vụ đào tạo cho các trường trực thuộc, bởi khi đã giao chỉ tiêu thì cần tính toán cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
Theo Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Hồng Đức, Tiến sĩ Lê Viết Báu, nhiều tỉnh/thành phố hiện vẫn đang thiếu giáo viên. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp tháo gỡ vấn đề tuyển sinh và đào tạo sư phạm ở các trường đại học địa phương, sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của xã hội. Lĩnh vực giáo dục có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của đất nước.
Việc cắt giảm chỉ tiêu sư phạm có thể gây ra nhiều hệ lụy đáng lo ngại. Do đó, cần xem xét cụ thể nhu cầu thực tế về giáo viên và số lượng sinh viên đã được đào tạo, cũng như quy mô tuyển sinh hàng năm để tránh tình trạng thiếu hoặc thừa giáo viên xảy ra.
Theo quan điểm của Tiến sĩ Lê Viết Báu " Nếu không có sự tính toán hợp lý và đáp ứng đúng nhu cầu thực tế, sẽ có nguy cơ thiếu giáo viên đào tạo đủ để đáp ứng nhu cầu giáo dục. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục.
Nếu dân số tăng mà không có sự tăng cường biên chế trong ngành giáo dục, tức là không tăng cấp số nhân với quy mô học sinh tăng, thì đó là một tình huống phi lý. Trong trường hợp này, cần giao thêm biên chế cho ngành giáo dục để đảm bảo đủ giáo viên để đáp ứng nhu cầu giáo dục của đất nước".
Trong thời gian gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành thu thập ý kiến đóng góp cho Dự thảo Nghị định Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 116/2020/NĐ-CP ngày 25/9/2020 của Chính phủ. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Đoàn Hoài Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Tĩnh, dự thảo sửa đổi, bổ sung chưa đưa ra nhiều thay đổi đáng kể để giải quyết khó khăn cho các trường hiện tại.
Thầy Sơn cũng chia sẻ rằng tại Trường Đại học Hà Tĩnh, trong năm 2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã giao hơn 400 chỉ tiêu cho các ngành đào tạo giáo viên và trường đã tuyển được hơn 400 sinh viên. Tuy nhiên, vào năm 2022, trường chỉ nhận được 50 chỉ tiêu từ địa phương và số chỉ tiêu giảm xuống chỉ còn 30 vào năm 2023.
 |
| Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Nhĩ - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam |
Trong cuộc trao đổi về vấn đề đào tạo giáo viên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Nhĩ - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã chia sẻ rằng một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn trong việc tuyển sinh các ngành sư phạm của các trường đại học địa phương là do hệ thống giáo dục ở Việt Nam chưa có sự phân cấp rõ ràng đối với từng địa phương.
"Theo thực tế, hiện tại, cơ chế chưa định rõ trách nhiệm của từng địa phương, do đó các địa phương cũng chưa thực hiện tốt công tác dự báo nhu cầu giáo viên theo từng cấp học. Mỗi địa phương phải chịu trách nhiệm tính toán và xác định nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực giáo dục, từ đó giao chỉ tiêu phù hợp cho các trường đại học địa phương, nhằm tránh tình trạng thiếu giáo viên trong tương lai", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Nhĩ trao đổi thêm.
Việc theo dõi thu hồi kinh phí bồi hoàn chưa có quy định rõ ràng?
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Viết Báu lưu ý rằng, vẫn còn nhiều khó khăn trong việc bố trí việc làm cho sinh viên ra trường theo Nghị định 116. Một vấn đề phức tạp là việc thu hồi kinh phí từ nhà nước khi sinh viên nhận hỗ trợ nhưng không làm việc trong ngành giáo dục.
Hiện tại, chưa có quy định rõ ràng về người chịu trách nhiệm thu hồi kinh phí và phương thức thu hồi, dù việc thu hồi được giao cho ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Nhĩ, vẫn còn một số quy định chưa đầy đủ và không bao quát được tất cả các trường hợp phải bồi hoàn kinh phí.
Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp rõ ràng giữa địa phương và cơ sở đào tạo trong việc bồi hoàn kinh phí cho sinh viên sư phạm theo Nghị định 116 sau khi tốt nghiệp, nhưng không làm việc trong ngành giáo dục hoặc làm việc trong ngành giáo dục nhưng không đủ thời gian quy định.
Hiện tại, cơ chế bồi hoàn kinh phí chưa được xác định rõ, điều này khiến địa phương do dự trong việc đặt hàng đào tạo giáo viên và thậm chí giảm chỉ tiêu tuyển sinh cho trường đại học địa phương. Tình trạng này đáng lo ngại, vì nếu không tính toán kỹ, trong tương lai có thể xảy ra tình trạng thiếu giáo viên.
Nếu không có giải pháp tháo gỡ, vấn đề này sẽ ảnh hưởng lâu dài đến nguồn nhân lực của đất nước.
Những giải pháp đề ra để giải quyết nhân lực cho các trường ĐH địa phương?
Phó Giáo sư, Tiến Sĩ Lê Viết Báu nêu quan điểm, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tiến hành rà soát và xây dựng dữ liệu cụ thể về nhân lực của ngành giáo dục. Dựa trên dữ liệu này, cần tính toán để đảm bảo đủ nhân lực giáo viên cho ngành giáo dục. Đồng thời, xác định nhu cầu của từng địa phương dựa trên tình hình thực tế.
Hiện nay, hỗ trợ tài chính cho sinh viên sư phạm thông qua việc chuyển tiền trực tiếp cho các trường sư phạm. Thay vì làm như vậy, có thể chuyển tiền cho các ngân hàng chính sách và hỗ trợ sinh viên thông qua hình thức vay không lãi suất. Nếu sinh viên sau này làm việc trong ngành giáo dục đủ thời gian, nợ vay sẽ được xóa bỏ. Tuy nhiên, nếu sinh viên không phục vụ trong ngành giáo dục, họ sẽ phải trả nợ cho ngân hàng chính sách. Điều này sẽ giúp đơn giản hóa quy trình thu hồi kinh phí.
Thêm vào đó, cần thiết lập quy định rõ ràng về việc bồi hoàn kinh phí. Điều này sẽ giảm áp lực cho các địa phương và các trường. Một quy định rõ ràng sẽ giúp giải quyết những khó khăn hiện tại.
Phó Giáo sư Trần Xuân Nhĩ cũng chia sẻ ý kiến rằng trường đại học địa phương được thành lập để đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực của địa phương. Địa phương cần chịu trách nhiệm thông qua việc giao chỉ tiêu đào tạo cho các trường đại học trực thuộc. Để đảm bảo nguồn nhân lực trong tương lai, cần có kế hoạch đào tạo phù hợp với nhu cầu sử dụng, tránh ảnh hưởng đến nguồn nhân lực của đất nước.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét