Việc chuyển giao quản lý giáo dục nghề nghiệp về Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang được xem xét như một giải pháp quan trọng nhằm đồng bộ hóa hệ thống giáo dục quốc dân, từ giáo dục mầm non, phổ thông đến đại học. Đây là nỗ lực thiết yếu để khắc phục những hạn chế hiện tại, thúc đẩy phân luồng học sinh hiệu quả hơn và tăng cường sự liên thông giữa các bậc học, đồng thời đáp ứng nhu cầu lao động đa dạng của nền kinh tế đang phát triển.
Theo nhiều chuyên gia giáo dục, để đảm bảo tính liên thông và đồng bộ giữa các bậc học từ mầm non, phổ thông, giáo dục nghề nghiệp đến đại học, việc thống nhất quản lý giáo dục và đào tạo dưới sự điều hành của một cơ quan quản lý nhà nước là một bước đi cần thiết và đúng đắn, cần sớm được triển khai.
Hiện trạng quản lý giáo dục nghề nghiệp
Từ năm 2017, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) chịu trách nhiệm quản lý lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp (ngoại trừ các ngành sư phạm và đào tạo giáo viên). Theo quy định, các trường trung cấp, cao đẳng thuộc khối giáo dục nghề nghiệp thực hiện tuyển sinh và đào tạo theo quy chế riêng do Bộ này ban hành, phù hợp với Luật Giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, sự phân tách này đã tạo ra nhiều điểm nghẽn trong hệ thống giáo dục, đặc biệt là vấn đề liên thông và tuyển sinh.
Những khó khăn trong liên thông và tuyển sinh
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Nguyễn Thọ Chân - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề TP.HCM, cho biết hiện tại, việc quản lý không đồng nhất giữa khối giáo dục nghề nghiệp và hệ thống giáo dục phổ thông, đại học đã gây ra những rào cản đáng kể cho người học.
Vấn đề liên thông giữa các bậc học
Một trong những thách thức lớn là quá trình liên thông giữa các trình độ đào tạo. Sinh viên tốt nghiệp trung cấp hoặc cao đẳng nghề khi muốn tiếp tục học lên đại học phải đối mặt với nhiều khác biệt về tiêu chuẩn đầu vào, chương trình học, và quy trình xét tuyển. Không phải trường nghề nào cũng được công nhận chương trình liên thông, khiến việc nâng cao trình độ trở nên phức tạp và mất nhiều thời gian.
Bên cạnh đó, sự khác biệt trong nội dung đào tạo giữa các cơ sở cũng làm tăng thêm rào cản cho người học. Nếu hệ thống giáo dục quốc dân được thống nhất quản lý, các chương trình đào tạo sẽ được điều chỉnh đồng bộ hơn, giảm thiểu những khó khăn trong việc liên thông giữa các bậc học.
Hạn chế trong công tác tuyển sinh
Do không thuộc hệ thống tuyển sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), các trường nghề gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp cận học sinh và phụ huynh. Hệ thống tư vấn hướng nghiệp ở các trường phổ thông cũng chưa được triển khai hiệu quả, khiến nhiều học sinh không nhận thức đầy đủ về cơ hội học nghề.
Ngoài ra, công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vẫn còn hạn chế. Trong khi đó, nhiều trường cao đẳng và trung cấp lại không tuyển đủ chỉ tiêu, dẫn đến tình trạng nguồn nhân lực kỹ thuật không đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường lao động.
Lợi ích của việc thống nhất quản lý giáo dục và đào tạo
Nếu giáo dục nghề nghiệp được đưa về dưới sự quản lý của Bộ GD&ĐT, nhiều vấn đề bất cập hiện nay sẽ được giải quyết, mang lại lợi ích lâu dài cho hệ thống giáo dục và người học.
Đồng bộ hóa hệ thống đào tạo
Sự quản lý thống nhất sẽ giúp xây dựng một khung chương trình đào tạo liên thông từ trung cấp, cao đẳng đến đại học. Điều này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người học mà còn giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển của xã hội.
Tăng cường hiệu quả phân luồng học sinh
Bộ GD&ĐT có thể tích hợp giáo dục nghề nghiệp vào hệ thống tuyển sinh quốc gia, giúp học sinh và phụ huynh dễ dàng tiếp cận thông tin. Đồng thời, công tác hướng nghiệp sẽ được đẩy mạnh, khuyến khích học sinh lựa chọn học nghề như một con đường phát triển sự nghiệp bền vững.
Đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực
Việc quản lý giáo dục nghề nghiệp một cách thống nhất sẽ giúp cân bằng giữa đào tạo đại học và đào tạo nghề, từ đó điều chỉnh cơ cấu nguồn nhân lực một cách hợp lý, giảm áp lực lên các trường đại học và tăng cường lực lượng lao động có tay nghề cao.
Hướng đi đổi mới từ Trường Cao đẳng nghề TP.HCM
Nhằm bắt kịp xu hướng đổi mới và đáp ứng nhu cầu thị trường, Trường Cao đẳng nghề TP.HCM đã chú trọng đẩy mạnh đào tạo kỹ năng nghề với 70% thời lượng dành cho thực hành. Chương trình đào tạo được thiết kế kết hợp giữa lý thuyết nền tảng và thực hành chuyên sâu, giúp sinh viên thành thạo kỹ năng ngay từ khi còn trên ghế nhà trường.
Nhà trường cũng đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, chất lượng giảng dạy và phát triển mạng lưới liên kết với doanh nghiệp, đảm bảo sinh viên có cơ hội thực tập, việc làm tốt ngay sau khi tốt nghiệp. Đây được xem là mô hình mẫu mực trong việc hướng tới mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện đại.
Triển vọng khi chuyển giáo dục nghề nghiệp về Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý
Tiến sĩ Lê Thanh Sơn, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y Dược Tuệ Tĩnh Hà Nội, nhận định rằng việc đưa giáo dục nghề nghiệp vào sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ mang lại sự đồng bộ và thống nhất toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân, từ bậc phổ thông đến đại học, đồng thời giúp phân bố hài hòa hơn nguồn lực giáo dục và đào tạo.
Thực tế hiện nay, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp phải nhiều trở ngại trong công tác tuyển sinh cũng như việc liên thông giữa các bậc học. Việc chuyển quyền quản lý nhà nước đối với giáo dục nghề nghiệp sang Bộ Giáo dục và Đào tạo được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc này, giảm thiểu các rào cản về thủ tục và quy trình phức tạp, đồng thời giúp cơ cấu lại hệ thống tuyển sinh một cách hợp lý hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho người học muốn tiếp tục nâng cao trình độ.
Hiện trạng cho thấy, số lượng học sinh tham gia học tại các trường trung cấp, cao đẳng nghề còn rất thấp so với nhu cầu thực tế của thị trường lao động, trong khi tỷ lệ sinh viên vào đại học vẫn chiếm ưu thế. Điều này dẫn đến sự mất cân đối nghiêm trọng về nguồn nhân lực. Chuyển giao vai trò quản lý giáo dục nghề nghiệp cho Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giúp các cơ sở đào tạo nghề tiếp cận nguồn tuyển sinh hiệu quả hơn và tạo động lực thúc đẩy sự thay đổi nhận thức xã hội về giá trị của giáo dục nghề nghiệp.
Ngoài ra, công tác dạy và học cần được định hướng không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, mà còn phải chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu của xã hội. Việc quy hoạch chương trình đào tạo cần đảm bảo tính thống nhất, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp và hiệu quả trong sử dụng nguồn lực. Các mục tiêu này sẽ dễ dàng đạt được hơn khi có sự quản lý tập trung và nhất quán từ Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Theo đại diện Ban Giám hiệu một trường cao đẳng tại miền Trung, hệ thống liên thông giữa bậc cao đẳng và đại học tại Việt Nam hiện nay còn yếu, gây ra nhiều trở ngại trong quá trình đào tạo. Việc tách biệt giữa quản lý của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội với Bộ Giáo dục và Đào tạo khiến các trường cao đẳng gặp khó khăn trong việc tuyển sinh và kết nối chương trình đào tạo với bậc đại học.
Giải pháp được đề xuất là xây dựng các văn bản pháp lý đồng bộ, tránh chồng chéo trong quản lý, và thiết kế chương trình đào tạo linh hoạt để hạn chế sự gián đoạn, giúp người học dễ dàng tiếp tục nâng cao trình độ. Đồng thời, việc phân định rõ ràng chức năng giữa các đơn vị sẽ tập trung nguồn lực, giảm lãng phí và đảm bảo đáp ứng tốt nhu cầu của xã hội cũng như doanh nghiệp.
Tóm lại, việc chuyển giao giáo dục nghề nghiệp về Bộ Giáo dục và Đào tạo không chỉ mang lại lợi ích về mặt quản lý mà còn giúp nâng cao chất lượng giáo dục, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa các bậc học, và phát triển nguồn nhân lực hiệu quả hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển bền vững của đất nước.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét